اگر جزو علاقمندان به قهوه باشید قطعا تا کنون نام قهوه روبوستا را شنیده اید. قهوه روبوستا یکی از دو گونه اصلی قهوه است که در سراسر جهان مصرف میشود. حدود 40% از سطح زیر کشت قهوه در دنیا از گونه robusta است و 60درصد باقی مانده مختص قهوه عربیکا است. قهوه روبوستا طعمی تلخ و تیز دارد و برای علاقمندان به قهوه های کافئین بالا مناسب است. اسیدیته این گونه قهوه پایین است. بنابراین طعم ترشی ندارد. در این مقاله به بررسی همه جانبه قهوه روبوستا پرداخته ایم.
تاریخچه قهوه روبوستا
قهوه روبوستا از گونه Coffea canephora (کانفورا) گرفته شده است که بومی آفریقا است. این گونه در سال 1898 توسط بوتانیست بلژیکی به نام امیلی لائورنت (Emile Laurent) در کنگو شناسایی شد. او این گونه را ربوستا Coffea robusta نامید، اما بعداً نام آن به Coffea canephora تغییر یافت. این گونه به دلیل مقاومت بالا به بیماریها، خشکسالی و حرارت، در بسیاری از مناطق گرمسیری جهان کشت شد.
قهوه روبوستا در اوایل قرن بیستم میلادی به آسیا وارد شد. در سال 1901، گیاهشناس هلندی به نام کارل آلبرت رودولف وبنکلر (Karel Albert Rudolf Winkler) این گونه را از کنگو به جاوه فرستاد. در سال 1902، گیاهشناس بریتانیایی به نام هاربرت رایت (Herbert Wright) این گونه را از کنگو به سریلانکا آورد. در سال 1906، گیاهشناس فرانسوی به نام آگوسته چوالیر (Auguste Chevalier) این گونه را از کنگو به ماداگاسکار و ویتنام برد. در سال 1911، گیاهشناس بریتانیایی به نام جرج وات (George Watt) این گونه را از سریلانکا به هند فرستاد.
قهوه روبوستا در آسیا به سرعت گسترش یافت. این گونه در برابر بیماری CLR (Coffee Leaf Rust) که در سال 1869 در سریلانکا شیوع یافت و در سال 1876 به جاوه رسید، مقاوم بود. این بیماری باعث از بین رفتن بسیاری از مزارع قهوه عربیکا در آسیا شد و جای خود را به قهوه روبوستا داد. قهوه روبوستا همچنین در برابر بیماری CBD (Coffee Berry Disease) که در سال 1922 در کنیا شیوع یافت و در سال 1930 به اوگاندا رسید، مقاوم بود. این بیماری نیز باعث کاهش تولید قهوه عربیکا در آفریقا شد و قهوه روبوستا را جایگزین کرد.
قهوه روبوستا در اروپا و آمریکا نیز مورد توجه قرار گرفت. در سال 1909، گیاهشناس آلمانی به نام لودویگ دیلز (Ludwig Diels) این گونه را از کنگو به برلین آورد و در باغ گیاهشناسی شهر کشت کرد. در سال 1912، گیاهشناس آمریکایی به نام دیوید فیرچیلد (David Fairchild) این گونه را از برلین به واشنگتن آورد و در باغ گیاهشناسی ملی کشت کرد. در سال 1914، گیاهشناس آمریکایی به نام ویلسون پوپنو (Wilson Popenoe) این گونه را از واشنگتن به گواتمالا آورد و در مزارع قهوه کشت کرد. در سال 1925، گیاهشناس آمریکایی به نام هری آلونزو میلر (Harry Alonzo Miller) این گونه را از گواتمالا به برزیل آورد و در مزارع قهوه کشت کرد.
محل کشت و تولید قهوه روبوستا
قهوه روبوستا یک گونه از قهوه است که در ارتفاعات پایین (زیر 800 متر) و در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب رشد میکند. این گونه از قهوه نیاز به کمترین مراقبت و نگهداری دارد و میتواند در خاکهای فقیر و ترش نیز رشد کند. قهوه روبوستا دارای برگهای بزرگ و گلهای سفید است و میوههای آن به رنگ قرمز یا زرد هستند. بذرهای قهوه روبوستا کوچکتر و گردتر از بذرهای قهوه عربیکا هستند و دارای شکاف عمیقتری در وسط هستند.
محصولات ویژه
کشورهای تولید کننده قهوه روبوستا
قهوه روبوستا یکی از دو گونه اصلی قهوه است که در سراسر جهان مصرف میشود. این گونه از قهوه در مناطق گرمسیری و ارتفاعات پایین کشت میشود و دارای طعم تلخ و تند و میزان کافئین بالا است. قهوه روبوستا حدود 40 درصد از تولید جهانی قهوه را تشکیل میدهد و بیشتر در کشورهایی مانند ویتنام، برزیل، اندونزی، کامرون و کنگو کشت میشود. در این بخش، میخواهیم به شما پنج کشور بزرگ تولید کننده قهوه روبوستا را معرفی کنیم.
ویتنام
ویتنام بزرگترین تولید کننده و صادر کننده قهوه روبوستا در جهان است. ویتنام حدود 40 درصد از تولید جهانی قهوه روبوستا را دارد و بیش از 3 میلیون تن قهوه روبوستا را در سال تولید میکند. قهوه روبوستا در ویتنام بیشتر در مناطق مرکزی و جنوبی کشت میشود و دارای طعم تلخ و تند و میزان کافئین بالا است. قهوه روبوستا در ویتنام معمولا برای تهیه قهوه سوادا یا قهوه سیاه استفاده میشود که با شکر و بدون شیر میل میشود.
برزیل
برزیل دومین تولید کننده و صادر کننده قهوه روبوستا در جهان است. برزیل حدود 20 درصد از تولید جهانی قهوه روبوستا را دارد و بیش از 1.5 میلیون تن قهوه روبوستا را در سال تولید میکند. قهوه روبوستا در برزیل بیشتر در مناطق شمالی و شرقی کشت میشود و دارای طعم شیرین و کرمی و میزان کافئین متوسط است. قهوه روبوستا در برزیل معمولا برای تهیه قهوه اسپرسو یا قهوههایی که با شیر مخلوط میشوند، مانند لاته یا کاپوچینو، استفاده میشود.
اندونزی
اندونزی سومین تولید کننده و صادر کننده قهوه روبوستا در جهان است. اندونزی حدود 15 درصد از تولید جهانی قهوه روبوستا را دارد و بیش از 1 میلیون تن قهوه روبوستا را در سال تولید میکند. قهوه روبوستا در اندونزی بیشتر در مناطق غربی و مرکزی کشت میشود و دارای طعم ترش و میوهای و میزان کافئین پایین است. قهوه روبوستا در اندونزی معمولا برای تهیه قهوه کوپی لواک یا قهوه گربه استفاده میشود که با استفاده از بذرهای قهوه که توسط یک حیوان به نام لواک خورده و دفع شدهاند، تهیه میشود.
کامرون
کامرون چهارمین تولید کننده و صادر کننده قهوه روبوستا در جهان است. کامرون حدود 10 درصد از تولید جهانی قهوه روبوستا را دارد و بیش از 600 هزار تن قهوه روبوستا را در سال تولید میکند. قهوه روبوستا در کامرون بیشتر در مناطق شمالی و غربی کشت میشود و دارای طعم تلخ و تند و میزان کافئین بالا است. قهوه روبوستا در کامرون معمولا برای تهیه قهوه فیلتر یا قهوههایی که بدون شیر میل میشوند، مانند آمریکانو یا موکا، استفاده میشود.
کنگو
کنگو پنجمین تولید کننده و صادر کننده قهوه روبوستا در جهان است. کنگو حدود 5 درصد از تولید جهانی قهوه روبوستا را دارد و بیش از 300 هزار تن قهوه روبوستا را در سال تولید میکند. قهوه روبوستا در کنگو بیشتر در مناطق شرقی و جنوبی کشت میشود و دارای طعم شیرین و کرمی و میزان کافئین متوسط است. قهوه روبوستا در کنگو معمولا برای تهیه قهوه اسپرسو یا قهوههایی که با شیر مخلوط میشوند، مانند لاته یا کاپوچینو، استفاده میشود.
خواص قهوه روبوستا
قهوه روبوستا دارای خواص متعددی است که میتواند برای سلامتی و زیبایی شما مفید باشد. برخی از این خواص عبارتند از:
افزایش انرژی و بیداری با قهوه روبوستا
قهوه روبوستا دارای میزان کافئین بالایی است که میتواند به شما انرژی و بیداری بیشتری بدهد. کافئین با تحریک سیستم عصبی مرکزی، میتواند به شما کمک کند تا تمرکز و توجه خود را افزایش دهید، خستگی و خوابآلودگی را کاهش دهید و عملکرد شناختی خود را بهبود بخشید.
قهوه روبوستا و کاهش استرس و افسردگی
قهوه روبوستا حاوی ترکیبات آنتیاکسیدانی است که میتوانند به مبارزه با رادیکالهای آزاد و کاهش التهابات در بدن کمک کنند. این ترکیبات میتوانند به تعادل بخشیدن به سطح هورمونهای استرسی مانند کورتیزول و آدرنالین کمک کنند و احساس آرامش و خوشبینی را افزایش دهند.
تاثیر قهوه روبوستا بر کنترل وزن و چربی سوزی
قهوه روبوستا میتواند به شما کمک کند تا وزن خود را کنترل کنید و چربیهای اضافی را بسوزانید. کافئین موجود در قهوه روبوستا میتواند متابولیسم بدن را افزایش دهد و مصرف انرژی را بالا ببرد. همچنین، کافئین میتواند اشتهای شما را کاهش دهد و سیری طولانیتر را به شما بدهد.
پیشگیری از بیماریهای مزمن
قهوه روبوستا میتواند به پیشگیری از برخی از بیماریهای مزمن مانند دیابت، بیماری قلبی، سرطان و آلزایمر کمک کند. این به دلیل این است که قهوه روبوستا حاوی ترکیبات فعال مانند کلروژنیک اسید، تریگونلین و کافئول است که میتوانند به کنترل قند خون، کاهش فشار خون، محافظت از سلولها از آسیب و تقویت حافظه کمک کنند.
مقایسه قهوه روبوستا با قهوه عربیکا
قهوه عربیکا یا به عبارت علمی Coffea arabica، گونه دیگری از قهوه است که در سراسر جهان مصرف میشود. این گونه از قهوه دارای طعم شیرین و ملایم، میزان کافئین پایین و اسیدیته بالا است. در این بخش، به مقایسه قهوه روبوستا و عربیکا پرداخته ایم.
تفاوتهای قهوه روبوستا و عربیکا در طعم و مزه
قهوه روبوستا و عربیکا دارای تفاوتهای زیادی در طعم و مزه هستند. قهوه روبوستا دارای طعم تلخ و تند است که معمولا با قهوههای ارزان و کیفیت پایین مرتبط میشود. این طعم به دلیل میزان کافئین بالا و اسیدیته پایین قهوه روبوستا است. قهوه روبوستا معمولا برای تهیه قهوههای اسپرسو یا قهوههایی که با شیر مخلوط میشوند، مانند لاته یا کاپوچینو، استفاده میشود. قهوه روبوستا همچنین دارای مقدار زیادی کرم است که لایهای از بیسکویت رنگی روی قهوه ایجاد میکند.
قهوه عربیکا دارای طعم شیرین و ملایم است که معمولا با قهوههای گران و کیفیت بالا مرتبط میشود. این طعم به دلیل میزان کافئین پایین و اسیدیته بالا قهوه عربیکا است. قهوه عربیکا معمولا برای تهیه قهوههای فیلتر یا قهوههایی که بدون شیر میل میشوند، مانند آمریکانو یا موکا، استفاده میشود. قهوه عربیکا همچنین دارای طیف گستردهای از طعمها و اروماها است که میتواند از شکلات تا گلها متفاوت باشد.
تفاوتهای قهوه روبوستا و عربیکا در میزان اسیدیته
اسیدیته یکی از ویژگیهای مهم قهوه است که بر روی طعم، احساس و کیفیت آن تأثیر میگذارد. اسیدیته به میزان اسیدهای آلی موجود در قهوه اشاره دارد که میتوانند از نوع خوشمزه یا تلخ باشند. اسیدیته بالا میتواند به قهوه طعم ترش، تند، تیز یا میوهای بدهد. اسیدیته پایین میتواند به قهوه طعم شیرین، کرمی، کاکائویی یا گردویی بدهد.
قهوه روبوستا دارای اسیدیته پایین است که میتواند به قهوه طعم شیرین و کرمی بدهد. اما این اسیدیته پایین همراه با میزان کافئین بالا میتواند به قهوه طعم تلخ و تند نیز بدهد. قهوه روبوستا معمولا برای کسانی مناسب است که دوست دارند قهوهای با طعم قوی و کافئین زیاد بنوشند.
قهوه عربیکا دارای اسیدیته بالا است که میتواند به قهوه طعم ترش و میوهای بدهد. اما این اسیدیته بالا همراه با میزان کافئین پایین میتواند به قهوه طعم ملایم و خوشمزه نیز بدهد. قهوه عربیکا معمولا برای کسانی مناسب است که دوست دارند قهوهای با طعم متنوع و کافئین کم بنوشند.
تفاوتهای قهوه روبوستا و عربیکا در میزان کافئین
کافئین یکی از مواد شیمیایی موجود در قهوه است که بر روی سیستم عصبی و شناختی انسان تأثیر میگذارد. کافئین میتواند به افزایش انرژی، بیداری، تمرکز، حافظه و کاهش خستگی و افسردگی کمک کند. اما کافئین همچنین میتواند باعث ایجاد عوارض جانبی مانند اضطراب، تپش قلب، بیخوابی، عصبانیت و اعتیاد شود.
قهوه روبوستا دارای میزان کافئین بالایی است که میتواند بین 2.2 تا 2.7 درصد وزن خشک قهوه باشد. این میزان کافئین حدود دو برابر قهوه عربیکا است. قهوه روبوستا میتواند به شما انرژی و بیداری زیادی بدهد، اما همچنین میتواند باعث ایجاد عوارض جانبی نامطلوب شود. قهوه روبوستا برای کسانی مناسب است که به دنبال قهوهای با اثرات شدید و طولانی کافئین هستند.
قهوه عربیکا دارای میزان کافئین پایینی است که میتواند بین 1.1 تا 1.7 درصد وزن خشک قهوه باشد. این میزان کافئین حدود نیمی از قهوه روبوستا است. قهوه عربیکا میتواند به شما انرژی و بیداری کافی بدهد، اما همچنین میتواند از ایجاد عوارض جانبی جلوگیری کند. قهوه عربیکا برای کسانی مناسب است که به دنبال قهوهای با اثرات ملایم و کوتاه کافئین هستند.
خواص اعجاب انگیز قهوه روبوستا
قهوه روبوستا علاوه بر خواصی که در بخش معرفی آن ذکر کردیم، دارای خواص دیگری نیز است که میتواند برای سلامتی و زیبایی شما مفید باشد. برخی از این خواص عبارتند از:
خواص قهوه روبوستا برای بهبود متابولیسم بدن
قهوه روبوستا میتواند به بهبود متابولیسم بدن کمک کند. متابولیسم بدن به فرآیند تبدیل غذا به انرژی اشاره دارد که برای انجام تمام فعالیتهای بدنی و ذهنی لازم است. قهوه روبوستا با افزایش سوخت و ساز بدن، میتواند به سرعت و کارایی این فرآیند کمک کند. این خاصیت میتواند به شما کمک کند تا انرژی بیشتری داشته باشید، سیستم ایمنی خود را تقویت کنید و از بیماریهای مربوط به متابولیسم مانند دیابت و چاقی پیشگیری کنید.
خواص قهوه روبوستا برای لاغری و کاهش وزن
قهوه روبوستا میتواند به شما کمک کند تا وزن خود را کاهش دهید و لاغر شوید. قهوه روبوستا با افزایش مصرف انرژی بدن، میتواند به سوزاندن چربیهای اضافی کمک کند. همچنین، قهوه روبوستا با کاهش اشتها، میتواند به شما کمک کند تا مقدار کمتری غذا بخورید و سیری طولانیتر را تجربه کنید. این خاصیت میتواند به شما کمک کند تا کالری کمتری دریافت کنید و از افزایش وزن جلوگیری کنید.
خواص قهوه روبوستا برای تقویت عملکرد مغز
قهوه روبوستا میتواند به شما کمک کند تا عملکرد مغز خود را بهبود بخشید. قهوه روبوستا با تحریک سیستم عصبی مرکزی، میتواند به شما کمک کند تا حافظه، تمرکز، یادگیری و خلاقیت خود را افزایش دهید. همچنین، قهوه روبوستا با ارائه ترکیبات آنتیاکسیدانی، میتواند به محافظت از سلولهای مغز از آسیب و پیری زودرس کمک کند. این خاصیت میتواند به شما کمک کند تا از بیماریهای مربوط به مغز مانند آلزایمر و پارکینسون پیشگیری کنید.
ترفندهایی برای آماده سازی یک قهوه روبوستا عالی
قهوه روبوستا را میتوان به روشهای مختلفی تهیه کرد، مانند اسپرسو، فرنچ پرس یا ماشین قهوهساز. اما آیا همه روشهای تهیه قهوه روبوستا یکسان هستند؟ آیا میتوان با برخی ترفندها، قهوه روبوستا را بهتر و خوشمزهتر تهیه کرد؟ در این بخش، میخواهیم به شما چند ترفند را برای آماده سازی یک قهوه روبوستا عالی بگوییم. این ترفندها عبارتند از:
انتخاب یک قهوه روبوستا با کیفیت بالا
اولین و مهمترین ترفند برای تهیه یک قهوه روبوستا عالی، انتخاب یک قهوه روبوستا با کیفیت بالا است. کیفیت قهوه روبوستا تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند منشأ، برداشت، پردازش، ذخیرهسازی و بستهبندی قرار میگیرد. برای انتخاب یک قهوه روبوستا با کیفیت بالا، باید به موارد زیر توجه کنید:
- منشأ قهوه روبوستا: قهوه روبوستا در کشورهای مختلفی کشت میشود و هر کشور دارای ویژگیهای خاص خود است. برخی از کشورهایی که بهترین قهوه روبوستا را تولید میکنند، ویتنام، اندونزی و برزیل هستند. این کشورها دارای شرایط آب و هوایی، خاک و روشهای کشت مناسب برای قهوه روبوستا هستند و قهوههایی با طعم، اروما و کافئین متفاوت تولید میکنند.
- برداشت قهوه روبوستا: برداشت قهوه روبوستا باید در زمان مناسب و با روش مناسب انجام شود. زمان مناسب برداشت قهوه روبوستا وقتی است که میوههای قهوه به رنگ قرمز یا قهوهای رسیده باشند. این میوهها دارای بیشترین میزان شکر و اروما هستند و بهترین طعم را میدهند. روش مناسب برداشت قهوه روبوستا باید با دقت و دستی انجام شود. این روش باعث میشود که فقط میوههای رسیده برداشت شوند و از آسیب رسیدن به درختان قهوه جلوگیری شود.
- پردازش قهوه روبوستا: پردازش قهوه روبوستا باید به صورت سریع و صحیح انجام شود. پردازش قهوه روبوستا شامل جداسازی بذرهای قهوه از میوه، خشک کردن، پوست گیری و طبقهبندی آنها است. این مراحل باید با رعایت استانداردهای بهداشتی و کیفیتی انجام شوند تا از فساد، آلودگی و از دست دادن اروما و طعم قهوه جلوگیری شود.
- ذخیرهسازی و بستهبندی قهوه روبوستا: ذخیرهسازی و بستهبندی قهوه روبوستا باید به گونهای باشد که از تماس قهوه با هوا، نور، رطوبت و بوی نامطبوع جلوگیری شود. این عوامل میتوانند باعث تغییر رنگ، طعم و اروما قهوه شوند و کیفیت آن را کاهش دهند. برای ذخیرهسازی و بستهبندی قهوه روبوستا، باید از ظروف یا کیسههای بستهبندی شده، خنک، خشک و تاریک استفاده کرد.
آسیاب کردن قهوه روبوستا درست قبل از تهیه آن
دومین ترفند برای تهیه یک قهوه روبوستا عالی، آسیاب کردن قهوه روبوستا درست قبل از تهیه آن است. آسیاب کردن قهوه روبوستا باعث میشود که اروما و طعم آن بهتر آشکار شود و با آب بهتر ترکیب شود. اما آسیاب کردن قهوه روبوستا باید با درجه و زمان مناسب انجام شود. درجه آسیاب قهوه روبوستا باید بر اساس روش تهیه آن تنظیم شود. برای مثال، برای تهیه قهوه اسپرسو، باید قهوه روبوستا را با درجه آسیاب ریز آسیاب کرد تا با فشار بالا و زمان کمتر آب از آن عبور کند و قهوهای کرمدار و تلخ بدست آورید. برای تهیه قهوه فرنچ پرس، باید قهوه روبوستا را با درجه آسیاب خشن آسیاب کرد تا با فشار پایین و زمان بیشتر آب با آن تماس داشته باشد و قهوهای غلیظ و میوهای بدست آورید. برای تهیه قهوه با ماشین قهوهساز، باید قهوه روبوستا را با درجه آسیاب متوسط آسیاب کرد تا با فشار و زمان متوسط آب از آن رد شود و قهوهای متعادل و شیرین بدست آورید. زمان آسیاب قهوه روبوستا باید به گونهای باشد که بذرهای قهوه به طور یکنواخت آسیاب شوند و از گرم شدن و از دست دادن اروما جلوگیری شود. معمولا زمان آسیاب قهوه روبوستا بین 10 تا 30 ثانیه است.